Şəhər mədəniyyətdir. Hər mədəniyyət öz insan tipini formalaşdırar, öz şəhərini qurar. Şəhərlər küçələri, binaları, bazar və dükanları ilə mənsub olduqları mədəniyyətə güzgü tutan aynalardır.
Fahri Sarrafoğlu kimdir?
1966-cı ildə Aksarayda dünyaya göz açan Sarrafoğlu Ankara Universiteti İletişim Fakültəsi Jurnalistika və İctimaiyyətlə Əlaqələr Bölümünün məzunudur.
“Şehir ve kültür: İstanbul” kitabından alıntı.
Roma və İstanbul; qədim və orta əsrlər dünyasının bu iki metropol şəhərinin bir xüsusiyyəti: ətrafındakı qala divarlarının böyük bir qisminin hələ də ayaqda qalmasıdır.
“Topqapı Sarayı”
Bir qapının arxasında gizlənir, ən dəyərli xəzinələr. Bir-birindən ehtişamlı qapılar üzünə açıldıqca dərk etməyə başlayırsan burda yaşanan həyatın sirlərini.
İstanbulu sevməmək, ona aşiq olmamaq əldə deyil. O füsunkar təbiətin, maddi-mənəvi gözəlliklərin, incə, zərif, bənzərsiz sənət nümunələrinin harmoniyasından doğan parlaq Günəş kimidir...
1453-cü ildə qədim Konstantinopol şəhəri tarixinin ən böyük dönüş nöqtəsinə şahid oldu. Şəhərin Osmanlı torpaqlarına ilhaq edilməsi və artıq ayrı bir dövlətin paytaxtına çevrilməsi onun tarix səhnəsindəki roluna ayrı bir adla – İstanbul olaraq davam etməsi ilə nəticələndi.
Uca Allah Qurani-Kərimdə belə buyurur: “Artıq Allah tərəfindən sizə bir nur və açıq-aydın bir Kitab (Quran) gəldi. Allah Öz lütfünə sığınanları onunla (peyğəmbər və Quran vasitəsi ilə) əmin-amanlıq yollarına yönəldər, onları Öz izni ilə zülmətdən nura çıxarar və düz yola istiqamətləndirər! (əl-Maidə, 15-16)
Xanım G. Maks Müller 1893-cü ildə İngiltərədə millət vəkili olan əri ilə birlikdə İstanbulun İngiltərə səfirliyində işləyən oğlunu ziyarətə gəlir. Üç ay İstanbulda qalan yazıçı şəhərdə gördükərini yazaraq məktublar halında İngiltərəyə göndərir.
بسم الله الرحمن الرحيم
إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا
“Həqiqətən, biz sənə açıq-aydın bir fəth (zəfər) bəxş etdik”. (əl-Fəth, 48/1)
لَتُفْتَحَنَّ الْقُسْطَنْطِينِيَّةُ، فَلَنِعْمَ الْأَمِيرُ أَمِيرُهَا، وَلَنِعْمَ الْجَيْشُ ذَلِكَ الْجَيْشُ
"Konstantinopol (İstanbul) mütləq fəth ediləcək. Onu fəth edən sərkərdə nə gözəl sərkərdədir, onu fəth edən ordu nə gözəl ordudur".
RAMAZANİ-ŞƏRİF
Ramazani-Şərif ömür təqvimi içərisində insana bəxş edilən müstəsna lütf və rəhmət ayıdır. Haqq-Təalanın ümməti-Muhammədə lütf etdiyi, mənəvi qiymətlərlə dolu ilahi bir xəzinədir. Bir hədisi-şərifdə buyurulduğu kimi:
Qurani-Kərimin tarixi keçmişini əks etdirən gözəl bir kəlam var: “Qurani-Kərim Məkkədə nazil oldu, Misirdə oxundu, İstanbulda yazıldı”.
“İstanbul tərbiyəsi bir baxıma İslam tərbiyəsidir”.
Bu ifadəyə yaxın günlərdə bir qəzetdə rast gəlmişdim. Görəsən, həqiqətən də belədirmi, yoxsa bu ifadədə mübaliğə varmı?
İstanbul mənimçün iki müstəvidə olub: xəyali və real. Qadağalı Sovet dövrünü görmüşəm deyə, xatırlayıram ki, səksəninci illərdə İstanbula getmək hər adama qismət olmurdu.
Keçmişlə olan körpülərini möhkəm tutaraq gələcəklə rabitə qurmağı ən gözəl şəkildə bacaran misilsiz bir şəhərdir, İstanbul. Kəlmələr kifayət etməz, qələm yetməz, onu ifadə etmək, yazıya sığdırmaq üçün...
Türk-İslam memarlığının ən önəmli əsərlərindən biri Fatih külliyəsidir. Fatih külliyəsi İstanbulun fəthindən sonra Fateh Sultan Mehmed xanın əmri ilə tikilən ilk böyük külliyədir.
Bir cəmiyyəti ayaqda tutan və bir mədəniyyəti tərəqqi etdirən ən əsas amillərdən biri də, heç şübhəsiz ki, elm və təhsil mərkəzləridir.
Bir neçə gündür ki, İstanbul haqqında yazmaq istəyirəm. İstəmək tutuqluğu aşmaq üçün kifayət etmir.
Kayserinin Ağırnas kəndində 1490-cı ildə xristian ailəsində anadan olan Memar Sinan yeniyetmə çağında İslam dinini qəbul etmiş və Osmanlı padşahı Yavuz Sultan Səlim dövründə Kayseridən İstanbula gətirilmişdir.
İstanbulu gəzərkən, Osmanlı əsərlərini, məscidlərini ziyarət edərkən hələ də tarix qoxan küçələrində, yol kənarında mütləq qəbiristanlıqlara və müxtəlif görkəmdə qəbir daşlarına rast gələcəksiniz.
Sual: Oruca niyyət nə vaxt və necə edilməlidir?
Cavab: Oruca qəlbən niyyət etmək, yəni ertəsi günü oruclu keçirəcəyinə niyyətli olmaq və ya bunun şüurunda olmaq kifayətdir.